Tijdens een vergadering met de Regieraad Bouw Oost Nederland ging het ondermeer over de constatering dat UAV-gc’s steeds negatief in het nieuws komen. Eigenlijk ingegeven door het debacle A15 met Ballast Nedam lijkt het wel als of de weerstand tegen onverantwoorde UAV-gc’s aan het groeien is. Wat zit daar eigenlijk voor een proces achter?
UAV-gc zou voor innovatie moeten zorgen.
De UAV-gc’s zijn met veel bombarie door de aannemers naar voren geschoven als het wondercontract waarbij de markt wel even zal laten zien hoe innovatief ze waren. Nu z’n 10 jaar verder moeten we toch constateren dat die doelen aan het vervagen zijn. Inmiddels is innovatie op de achtergrond geraakt en is de contractvorm door opdrachtgever (her)ontdekt om juist risico’s in de uitvoering bij de markt te leggen. In enkele gevallen zijn de risico’s inmiddels zo groot geworden dat marktpartijen die niet meer kunnen dragen. Maar ook financiële instellingen zijn steeds kritischer als het gaat om het afdekken van de risico’s bij aannemers.
Speculeren met risico’s, ja dan gaat het een keer fout.
Bij veel UAV-gc projecten zie je het nu ook fout gaan. Opdrachtgevers leggen (soms al dan niet bewust) onverantwoordelijke risico’s bij de aannemers neer. De markt gaat hierbij in de fout doordat ze de risico’s onvoldoende kunnen inschatten (of vanuit opportunisme handelen). Maar vooral de onderlinge concurrentiedruk zorgt er voor dat er onverantwoordelijke risico’s door de markt ‘gewoon’ worden geaccepteerd. Je kunt stellen dat aannemers tegenwoordig rondom de aanbesteding speculeren met de risico’s. Ja, en dan kun je er op wachten dan gaat het een keertje fout.
Oplossing moet je zoeken in de dialoog rondom risico’s vooruitlopend op een aanbesteding.
Ik denk dat de oplossing gezocht moet worden door als opdrachtgever transparanter te werken en in een heel vroeg stadium met de markt over risico’s binnen projecten te gaan praten. Communicatie en afstemming is toch waar het tussen opdrachtgever en opdrachtnemers aan schort. Ga als opdrachtgever om de tafel met je aannemers. Iedereen heeft wel een lijstje met aannemers waar het afgelopen jaar veel werken mee gemaakt is. Luister naar elkaar en probeer van elkaar te leren. Alleen op deze manier kun je succesvolle projecten realiseren.
Eigenlijk zijn er maar vier risico’s die nader aandacht nodig hebben:
- vergunningstraject
- kabels en leidingen
- grondslag (vervuilingen en draagkracht)
- archeologie
Regelmatig komen die toch weer op het bordje van de aannemer te liggen terwijl je weet dat vooral deze vier eigenlijk gewoon bij de opdrachtgevers thuis horen. Die zijn veel beter in staat ze in beeld te brengen en te beheersen. Juist bij het beheersen van risico’s gaat het om samenwerken en elkaar vertrouwen. In de gesprekken met de markt komen vanzelf wel de risico’s op tafel die de markt kan overnemen die ze met aantoonbare beheersmaatregelen in beeld kunnen brengen en in het werk moeten afprijzen.
Aanbestedingen zetten partijen tegen over elkaar en niet naast elkaar.
Juist de aanbesteding gooit de onderlinge verhoudingen weer door elkaar. Het zet de partijen weer tegen over elkaar en niet naast elkaar. Je kunt heel lastig in een voortraject met elkaar spreken over de risico’s van een werk om dan in een aanbesteding iedereen weer op scherp gaan zetten. Natuurlijk zul je moeten aanbesteden maar je moet juist over dat aanbestedingsproces als opdrachtgever heel goed nadenken. Vooral de ervaringen rondom BVP en Bouwteamcontacten laten bemoedigende ontwikkelingen zien. Het blijft echter wel belangrijk dat je als opdrachtgever voldoende kennis in huis houdt om die gesprekspartner te zijn die de aannemer nodig heeft. Regiegemeente zijn is leuk maar hou wel regie over hoeveel kennis je in huis wilt houden!
www.lubberhuizen.wordpress.com