Iedereen kent het denk ik wel, je praat er wel over maar niemand doet er wat aan. Ik moet eerlijk bekennen, ik doe daar ook lekker aan mee. Maar wat maakt nu dat ik nog steeds geen zonnecollectoren heb, lekker met de auto naar het werk ga, de droogtrommel ook op een zomerdag aan staat en dat mijn puberende kinderen uren onder de douche staan? Waarom zet ik zo weinig stappen om iets te doen aan de klimaatverandering? Ik kwam drie verklaringen tegen die mogelijk de oorzaak zijn waarom we met elkaar zo weinig actie ondernemen om iets aan de klimaatverandering te doen.

1. Klimaatverandering is te abstract, ver weg, onzichtbaar en betwist. Hierdoor heeft het te weinig eigenschappen om direct in actie te komen.
2. Mensen zijn van nature wars van het moeten ophoesten van korte termijn kosten om toekomstige maar onzekere verliezen tegen te gaan. Het al oude motto: Eerst zien en dan geloven…
3. Er zijn nog steeds mensen die het klimaatprobleem ontkennen. Maar ook omdat wetenschappers en politici zich vaak voorzichtig uitdrukken lijkt het klimaatprobleem onzeker en omstreden. Daardoor hebben mensen die zich er niet in verdiepen de indruk dat het in wezen nog alle kanten op kan gaan.

Bestaande psychologische effecten

Deze drie punten vinden hun oorsprong in enkele bekende psychologische effecten. Ons brein verzamelt altijd bewijs om te ondersteunen wat we toch al geloofden. Daarbij ‘kauwen’ we van nature net zo lang op informatie die ons niet past, totdat hij wel past binnen ons denkkader. We denken ook altijd dat wij zelf minder gevaar lopen dan andere mensen. Ook zijn we gevoelig voor het omstandereffect: hoe meer mensen in onze omgeving klimaatverandering niet als urgente dreiging zien, hoe minder wij zelf geneigd zijn dat te doen.

Dat ik, maar ook jij als lezer, niet in actie komt om iets aan klimaatverandering te doen heeft allemaal te maken met deze mechanismen. Of, we hebben besloten het zo te zien, zodat we het roer nog niet om hoeven te gooien. Mmmm lastig…. Ik wordt door deze belerende woorden ook niet bepaald enthousiast om toch in beweging te komen. Laat staan thuis te moeten uitleggen dan we binnenkort misschien wel afscheid zouden moeten nemen van de droogtrommel en vaatwasmachine.

Maar hoe kom je wel in beweging?

Wie een breed publiek in beweging wil krijgen over klimaatverandering zal altijd positieve beelden moeten uitdragen. Het aanpakken van klimaatverandering biedt ook kansen. We kunnen banen creëerden ons bestaan op een andere manier inrichten. Het leven kan er plezieriger door worden.

In het rapport Better Growth, Better Climate (uit 2014) van “the new climate economy”  onder leiding van de Mexicaanse oud-president Felipe Calderón is interessant. Daarin wordt becijferd dat we de komende vijftien jaar 70 biljoen dollar – twaalf nullen – uitgeven aan infrastructuur. Dat kunnen we doen op de ouderwetse manier, business as usual, dan zitten we nog zo’n 120 jaar vast aan de uitstootgevolgen daarvan, de temperatuureffecten en alles wat daarna komt. Of je kunt nu al beslissen dat op een groene manier te doen.

Het hangt er namelijk ook van af hoe je het brengt. Je kunt zeggen dat de zeespiegel tot het eind van deze eeuw met 28 tot 98 centimeter zal stijgen. Maar je kunt ook zeggen dat de zeespiegel zeker met een halve meter zal stijgen, en dat we alleen nog niet precies weten wanneer het zover is. In het eerste geval benadruk je de onzekerheid, in het tweede geval het risico. Onzekerheid nodigt uit tot afwachten, risico juist tot actie. En dat laatste is wat we willen. Toch?

Hoe pak je het aan?

In mijn werk hou ik er van om nieuwe dingen te ontdekken en te onderzoeken hoe het beter en efficiënter kan. Projecten op een ‘groene’ manier tot uitvoering brengen is gewoon leuk om te doen. Gebruik maken van de laatste digitale technieken zodat duurzame processen zelforganiserend worden, zonder dat grote bedrijven of overheden daarin een centrale rol spelen. In de NRC staat een goed interview met Dirk Helbing, hoogleraar TU Delft waarin hij aangeeft dat het duurzamer maken van onze economie cruciaal is om het economische systeem stabieler te maken. Ik geloof daar wel in. Hergebruik van grondstoffen binnen je eigen economie maakt je minder afhankelijk van grootmachten over de grens. Hierdoor ontstaat er een deeleconomie waarin iedereen zowel producent als consument kan zijn, en waarbij mensen zélf bepalen wat er gebeurt in plaats van dat het hun wordt opgelegd.

Hoe nu verder?

Als je net als ik gewoon eens wilt kijken tot hoever je een infra-project duurzaam kan uitvoeren, kijk dan eens bij de Stichting Circulaire Economie. Ze hebben daar een inkooptool “Rapid Circulair Contracting” ontwikkeld waarmee je versneld duurzaam kan inkopen. Een ander leuk concept is Aardevol.nl van Steggink Infra. De naam zegt feitelijk al genoeg, hoe kan je binnen een project hergebruik van materialen stimuleren. Als laatste tip: haak aan met je organisatie bij de Green Deal van Duurzaam GWW. Op 10 november 2016 is de ondertekening op het Provinciehuis van Flevoland.

Projecten op een ‘groene’ manier tot uitvoering brengen is gewoon leuk om te doen en zet aan tot actie voor een beter klimaat. Ik merk dat mijn mindset en dat van andere beïnvloed wordt om er niet alleen over te praten maar er ook echt wat aan te gaan doen.

Meer lezen? Kijk ook eens op www.lbbrhzn.nl voor meer onderwerpen.