Gemeenten zitten, zonder dat ze het zelf door hebben op een goudmijn aan herbruikbare bouwmaterialen. Alles wat je ziet, alles wat je kunt aanraken is “man made” en volledig herbruikbaar. Nou ja, bijna alles dan… Het is alleen een kwestie van het willen zien. In de praktijk is dat echter nog best lastig. Het is geen onwil hoor. Het is meer onbekendheid met wat er allemaal mogelijk is. Het wordt tijd om hiermee aan de slag te gaan en met goede voorbeelden te komen.
Urban mining
Binnen de infrawereld is het hergebruiken van de ruim voorradige grondstoffen nog niet echt geland. Binnen de bouwwereld zijn ze hier verder mee en is het inmiddels sterk in opkomst. Een mooi voorbeeld is het ontmantelingsbedrijf New Horizon. Dit bedrijf sloopt geen gebouwen, maar “oogst” ze. Ook wel Urban mining genoemd. Ze investeren het bedrag dat je anders kwijt zou zijn voor het afvoeren naar de stort in het vinden van nieuwe alternatieve toepassingen voor de vrijkomende materialen. Oogsten betekent vooral gericht ontmantelen en niet slopen. Wat ze ontdekt hebben is dat je door slim te organiseren tijd en geld kunt besparen. Voor het “oogsten” heb je bijvoorbeeld helemaal geen sloopvergunning nodig. Zie het als een verhuisbedrijf dat nieuwe bestemmingen geeft aan de te verhuizen spullen in een gebouw. Je verhuist de kozijnen en hierdoor produceer je geen afval waardoor er geen sloopvergunning nodig is. Hierdoor kan je zes weken eerder met de werkzaamheden beginnen.
De kassa’s gaan verschuiven
Op infra gebied kennen we allemaal wel de tegels, stenen, banden en rioleringsbuizen. Die zijn vaak allemaal gemaakt van beton. Vrijkomende materialen worden vaak laagwaardig hergebruikt. Klein gemaakt in de juiste fractie is het 100% herbruikbaar voor het maken van nieuwe tegels, stenen, banden en rioleringen. Stel dat alle vrijkomende materialen, na een bewerking weer terug keren op een nieuwe plek in de openbare ruimte? Dus dat je van een oude trottoirtegel weer een nieuwe trottoirtegel maakt. Wat zou dat voor gevolgen hebben voor de producenten binnen de bouwketen? De kassa’s zullen gaan verschuiven doordat het geld binnen de infrawereld op een andere manier verdeeld gaat worden. Een nieuwe tegel, zo uit de fabriek kost nu bijvoorbeeld 1 euro per stuk. Doordat je zelf de grondstoffen aanlevert voor het maken van nieuwe tegels zal een tegel (de helft?) goedkoper gaan worden. Je betaald immers alleen voor de arbeid en niet meer voor de grondstoffen.
De winst zal gelijk blijven bij de producenten maar de omzet zal wel gaan dalen. Veel bedrijven worden gefinancierd door banken en die kijken voornamelijk naar de omzet van een bedrijf. Dus een dalende omzet kan ook gevolgen hebben voor de financiering van bedrijven. Het zal tot hele andere businessmodellen gaan leiden. Een interessante ontwikkeling om te blijven volgen.
Van afval naar grondstof
Vrijkomende materialen bij reconstructies zijn helemaal geen afval maar zijn een grondstof. Het zand en grind dat nu nog uit groeves gehaald wordt kan nu vervangen worden door vrijkomende materialen uit het werk zelf. Dat scheelt transport en dus CO2 en het voorkomt verspilling van natuurlijke grondstoffen.
Recycling is prachtig, maar circulariteit moet wel een middel blijven om duurzaamheid te bereiken. Recycling moet geen doel op zich wordt. Zie recycling als een ziekenhuis, je gaat toch niet zorgen dat mensen ziek worden zodat het ziekenhuis vol blijft? Net zo moeten ook afvalstromen niet in stand worden gehouden zodat er maar genoeg afval gerecycled kan blijven worden. Binnen de infrawereld lijkt dat nu in soms wel het geval.
Grip op reststromen
Gemeenten moeten grip krijgen op hun vrijkomende materialen, zodat afvalstromen controleerbaar worden. In de volledige keten kunnen gemeenten en het bedrijfsleven samen veel beter nadenken over hoeveel afval er vrij komt en hoe de verspilling van grondstoffen kan worden teruggedrongen. Gemeenten zouden beter hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de ‘terugreis’ van materialen. Ze moeten eigenaar blijven van hun eigen vrijkomende materialen. Om de grondstoffenketen circulair te maken zullen we moeten accepteren dat we aan het begin iets meer gaan betalen voor onze duurzaam ingerichte openbare ruimte. Gemeenten zitten op een “goudmijn”, we moeten het alleen nog leren zien.
©lbbrhzn