Ik krijg vaak de vraag gesteld: “Wat is een circulair infra-project?”. Dan is mijn antwoord simpel: “Ik weet het niet”. Dat is afhankelijk van waar jij je in het project bevindt, wat je budget is hoe je wil aanbesteden… Er zijn teveel factoren om daar een klip en klaar antwoord op te geven. Ik merk het ook aan mijn collega’s, men is eigenlijk op zoek ik naar houvast, kaders die aangeven wat de werkzaamheden circulair maken. Het liefste wil men een CROW-handleiding. Als er maar iemand is die zegt hoe het moet. Naar mijn idee moeten we accepteren dat die kaders er niet zijn en we moeten ze ook niet gaan opzoeken.

Gaan we circulaire werken specificeren tot een uitgewerkte CROW-handleiding dan maken we het kapot. Circulariteit is van iedereen en door iedereen. Het gaat over het nemen van verantwoordelijkheid voor eigen handelen en doen. Met als ultieme doel om zo min mogelijk verspilling van grondstoffen te krijgen. Maar ook wat er vrij komt aan grondstoffen om die zo hoog mogelijk in de keten terug te brengen.

Een RAW bestek als circulaire Ikea handleiding

Een voorbeeld: Stel we willen een project zo circulair mogelijk gaan uitvoeren. Hiervoor stellen we als opdrachtgever criteria op. Zeg maar even een RAW-bestek. In dit geval is dus de opdrachtgever de specialist en schrijft voor wat de aannemer moet gaan doen. Ik vergelijk het altijd met een Ikea handleiding voor het in elkaar zetten van bijvoorbeeld een kast. Als overheid schrijven we de handleiding om de kast te bouwen. De aannemer zet hem in elkaar… maar o wee als er een schroefje mist… dan is het kassa, meerwerk. Het is toch eigenlijk gek dat je als overheid moet aangeven hoe iets circulair gemaakt moet worden terwijl de markt juist de kennis en expertise in huis zou moeten hebben. Dat vraagt dus om het loslaten van het maken van hele gespecialiseerde contracten hoe iets gemaakt moet worden. We moeten meer beschrijven wat we gemaakt willen hebben en hoe we het willen gebruiken. Dat vraagt om een hoge mate van samenwerking en vertrouwen tussen markt en overheid.

Een ander voorbeeld: Stel je werkt binnen een gemeente en daar werk je gewoon al jaren met RAW-bestekken. Dan is het een heel andere situatie en moet je kijken waar je binnen bepaalde besteksposten kunt sturen in het beheersen van vrijkomende en te gebruiken materiaalstromen. Misschien is het minder groots als je misschien zou willen maar je bent er wel mee bezig.

Leer circulair denken

Ik weet ook niet wat circulair precies is. Ik wil het eigenlijk ook niet eens weten. Het is voor mij een nog te groot begrip om in een keer in mijn hoofd te passen. Je moet aan de slag gaan met de materialen die je voorhanden hebt en waar jij invloed op hebt. De mensen die je betrekt binnen je project hebben het meeste invloed op de mate van circulariteit. Dat is ook gelijk wat het zo moeilijk maakt want het vraagt om anders denken en anders doen. Ga vooral niet aangeven dat het nu niet goed gaat want dan schiet de hele organisatie in een kramp. Daag liever uit door juist aan te geven dat het nog gaver, mooier, veiliger, duurzamer, communicatiever, socialer en maatschappelijk verantwoorder kan. #Hoe dan? Dat is niet belangrijk… dat is kennis die je in je project moet zien te organiseren.

Het gaat er dus meer om dat je circulair leert denken. Dat je kansen durft te zien, “Stel nu dat ik meer budget had gehad dan..” of “Bij een volgend project kaart ik het onderwerp eerder aan want dan…”

Circulair denken en doen vraagt om een cultuurverandering. Dat zijn tijdrovende processen en ik probeer overal waar ik kom te kijken of ik ergens een “veenbrandje” kan aansteken dat niet meer uit gaat. Het is aan de mensen in alle lagen van een organisatie om circulariteit vorm te geven. Dus jij, als lezer… je hoeft dus niet te wachten. Je mag elke dag opnieuw beginnen! -cool toch?-