We denken dat we met elkaar heel erg goed zijn in samenwerken. Maar de realiteit is dat we vooral goed zijn geworden in het uitzetten van taken bij anderen. Als het om circulariteit gaat werken we eerder langs elkaar dan met elkaar. We moeten leren om op een hele andere manier naar ons werk te kijken anders komt het circulaire vliegwiel niet in beweging.
Het is ingewikkeld
In onze huidige maatschappij zijn we zo gewend geraakt aan de klassieke opdrachtgeversrol. Echter de maatschappij verandert in rap tempo. Er komt een dimensie bij. Werknemers in de gehele keten vragen zich steeds vaker af: “Waar doen we het eigenlijk allemaal voor?” Men wil zich nuttig voelen door zelf ook een bijdrage te leveren aan bijvoorbeeld de energietransitie. Maar helaas betrap ik mijzelf erop dat ik ook nog de opmerking maak: “Het lijkt wel een gevalletje, operatie geslaagd maar de patiënt is overleden”. Dat is dan z’n moment waarop ik mij weer eens verwonder over een staaltje hiërarchisch denken en doen. De werken in de 20ste eeuw waren ingewikkeld, staaltjes van vernuft en expertise. Denk hierbij aan bruggen, sluizen en tunnels. Het werk in de 21ste eeuw wordt complex! Zeker als de brug naast een verbinding tussen A en B ook nog maatschappelijk verantwoord gebouwd en circulair moet zijn. Dat gaat vragen om nieuwe aanvullende vaardigheden.
Energietransitie
Ik merk die betrokkenheid bij mijn huidige werkzaamheden binnen de energietransitie. Er is een “vonk” overgesprongen en het vuurtje brandt. Bewoners die ik spreek binnen mijn gemeente willen maatschappelijk betrokken worden. Tijdens informatieavonden over de energietransitie zitten de zalen stampvol. Een paar jaar terug tijdens informatieavonden over bijvoorbeeld rioleringswerkzaamheden was er bijna niemand te bekennen. Het is natuurlijk ook wel het moment met alle cv-ketel reclames met “gas-los-garanties”. Bij de mensen die ik spreek gaat het steeds meer over het nemen van hun verantwoordelijkheid. Het goed willen doen… Dat is ook de houding die men van de bedrijven en overheden verlangd. Maatschappelijke thema’s als energietransitie, klimaat adaptatie en circulariteit kunnen niet meer los van elkaar worden gezien.
Circulair(der) werken
Willen we met circulaire projecten aan de slag gaan dan zijn andere vaardigheden nodig. Er zal veel meer vanuit de gebruikers gedacht moeten worden. Het perspectief verplaatst naar de inclusievesamenleving. We gaan werken in co-creaties. Je ziet het al ontstaan doordat we steeds meer gaan werken met bouwteams.
De werken in de openbare ruimte gaan steeds procesmatiger en complexer worden. We moeten daarom weer opnieuw leren om te improviseren. Onze oude vaardigheden zijn niet langer meer voldoende door alleen goed te zijn in het weg zetten van technische taken bij anderen. Iedereen in het proces zal betrokken moeten worden. Zo wel horizontaal als verticaal binnen de organisatie. Ik zie hierbij ook een parallel bij de demonstraties van de “spijbeljongeren” in België en Den Haag. Het zijn geen eisen om meer loon of werkomstandigheden. Het zijn eisen dat de politiek meer dan ooit eens eensgezindheid laat zien in wat er gedaan moet worden.
Circulaire projecten kun je oppakken door er naar te kijken als een zwerm met spreeuwen. Ze vliegen ergens heen, je weet niet waar heen maar gek genoeg botsen ze niet tegen elkaar aan! Dus hoe krijg je die 1001 verschillende (zzp) marktpartijen zover dat ze gaan “vliegen”? En dat is minder lastig dan je zou denken…
(Trouwens, wil je over dit onderwerp iets lezen. Er is een goed boek over geschreven: “Hoe richt je een zwerm”.)
Start small, think big
Het gaat om integraal denken met de (toekomstige)gebruikers/bewoners, vanuit de mogelijkheden van de technologie, en samen met investeerders, opdrachtgevers en de overheid. Ehmmm, ja complex, en ik hoor je al denken….een op het oog bijna onmogelijke opgave. Dat samenspel regisseren het bij elkaar brengen van belangen gaat veel verder dan het traditionele projectmanagement, want dat is erg objectgericht. In een circulaire benadering wordt de opgave totaal anders aangevlogen.
Dat is nu juist waarom ik er z’n lol in heb. Het is helemaal niet zo lastig als het lijkt. Je hoeft betrokkenen vaak alleen maar te wijzen dat ze hiermee ZELF de touwtjes (maatschappelijk) in handen hebben. Ik breng alleen marktpartijen bij elkaar en ik leg de verbinding met de overheden. Je start met een klein project waarmee het circulaire vliegwiel begint te draaien. Het krijgt steeds meer snelheid en wanneer de snelheid groot genoeg is en uit zichzelf blijft draaien dan spring ik over naar een volgend project. Dat kun jij ook, echt waar!
